Trang chủ
Những ngày cuối tháng 10, trên các phương tiện thông tin đại chúng rộn ràng hình ảnh kinh dị, rùng rợn về một ngày “lễ hội” dành riêng cho … ma quỷ!! Vài năm trở lại đây, ngày “Lễ hội Ma quái” – hay có cái tên tiếng Anh là “Halloween” – đã không còn xa lạ với các bạn trẻ Việt Nam, khi mà rất đông người trẻ tụ tập tại những nơi công cộng, hóa trang thành những nhân vật quái lạ như ma quỷ, phù thủy, yêu tinh… cùng những trò đùa tinh nghịch vào đêm 31/10. Đặc biệt hơn nữa là rất đông các bạn trẻ Công Giáo cũng cùng tham gia và cổ vũ cho lễ hội này. Thế nhưng, người Công Giáo có nên tổ chức hoặc tham gia vào lễ hội này hay không? Hãy cùng tìm câu trả lời qua 5 FACT – 5 SỰ THẬT sau đây nhé.
1. HALLOWEEN không có nghĩa là “LỄ HỘI MA”, mà là “ĐÊM TRƯỚC NGÀY LỄ CÁC THÁNH”
HALLOWEEN là từ rút gọn của “ALL HALLOWS’ EVE”. Tên gọi HALLOWEEN hay HALLOWE’EN có niên đại từ khoảng năm 1745 và có nguồn gốc Kitô giáo.
HALLOW là một từ tiếng Anh cổ, đồng nghĩa với HOLY và SAINT, tức là THÁNH. Vần EEN (hai lần E) được tạo thành bởi chữ EVE có nghĩa là ĐÊM TRƯỚC NGÀY LỄ, chữ này có gốc là EVENING. Do đó, vần EEN (hai lần E) là do E của EVE và của EVENING (E sau V là âm câm). Do đó HALLOWEEN hay ALL HALLOWS’ EVE có nghĩa là THE EVENING PRECEDING ALL SAINTS’ DAY: ĐÊM TRƯỚC NGÀY LỄ CÁC THÁNH (1).
2. Một ngày lễ đã được Giáo Hội “rửa tội”
Cũng giống như ngày Lễ Hội Thần Mặt Trời phổ biến ở Đế quốc La Mã được Giáo Hội “rửa tội” và đưa thành ngày Lễ Giáng Sinh – mừng kính Con Thiên Chúa giáng trần – với luận điểm thần học rằng Đức Giê-su là Mặt Trời Công Chính (2). Ngày Lễ giao thừa của những người Celtic cũng đã được “rửa tội” và khoác lên mình chiếc áo Kitô Giáo với tên gọi Halloween như vậy.
Người Celtic là một dân tộc sống cách đây khoảng hơn 2000 năm, với truyền thống bắt đầu năm mới vào ngày 1 tháng 11 dương lịch. Tín ngưỡng của dân này cho rằng người quá cố trở về dương thế vào ngày ấy, đến từng nhà để sưởi ấm bên cạnh người đang sống trước khi trời vào đông. Với thời gian, vì nhát gan, sợ người chết hay ”hồn ma”, hậu sinh quây quần bên lò sưởi do các thầy tế đốt lên. Họ cải trang bằng y phục kỳ quái để ma quỷ phải sợ họ vì chúng ngỡ họ là loài quỷ khác dữ tợn hơn. Theo họ, nhờ vậy, họ không bị quỷ Âm Vương ám hại. Họ cũng nghĩ rằng ma chui ra khỏi mồ vào đêm trước ngày lễ – tức đêm giao thừa, rằng các bà phù thủy cưỡi chổi hay đem theo mèo đen bay trên không trung.
Khi Đế Quốc La-mã thống trị người Celtic thì truyền thống tín ngưỡng của xứ này vẫn được bảo tồn. Rồi, với thời gian, cả hai dân tộc đều xem truyền thống ấy là ”của chung”. Người La-mã gọi 01.11 là Ngày của các Thánh (All Hallows). Sau này, khi Kitô Giáo đã lan rộng, Giáo Hội Công Giáo ”rửa tội” ngày Lễ của người Celtic thành Lễ của Kitô Giáo bởi vì, đã gọi là Ngày Lễ của Người Quá Cố thì đương nhiên phải xem đó cũng là Ngày Lễ kính tất cả các Thánh. Cho nên, vào năm 800, ngày 1 tháng 11 được Giáo Hội công khai gọi là Ngày Lễ Các Thánh Nam Nữ, và vì thế đêm giao thừa trước đó cũng trở thành ngày Lễ Vọng Các Thánh Nam Nữ – 31 tháng 10.
3. Không chỉ 1, nhưng là 3 ngày lễ đi liền với nhau!
Ba ngày 31.10, 01.11 và 02.11 còn được biết đến như là một triduum – nghĩa là tam nhật, từ này không đồng nghĩa với Tam Nhật Vượt Qua – 3 ngày lễ tưởng nhớ bao gồm: “All Hallows’ Eve” 31.10, viết tắt là Halloween ; “All Hallows Day” hay “All Saints Day” 01.11, Lễ Các Thánh Nam Nữ ; “All Souls Day” 02.11, Lễ Cầu Cho Các Linh Hồn hay Lễ Các Đẳng Linh Hồn(3).
Nguyên tắc của Giáo Hội là trước một vài Lễ Trọng sẽ có Lễ Vọng riêng cử hành chiều ngày hôm trước, nếu cử hành thánh lễ ban chiều (4), đó là lý do ngày 31 tháng 10 cũng được gọi là Lễ Vọng Các Thánh Nam Nữ. Theo thời gian, khi các nền văn hóa đón nhận ngày Halloween, mọi người bắt đầu ăn mừng ngày này như một lễ hội tràn ngập ma quỷ mà quên đi mục đích thật sự của nó: tĩnh tâm và dọn đường cho 2 ngày lễ ý nghĩa liền sau đó. Như thế, ngày Halloween đã bị tách ra khỏi cấu trúc triduum của mình, biến thành một lễ hội trần tục và bị thương mại hóa. Lễ hội đã mất đi tính thánh thiêng và những người tham dự lễ hội không còn biết đến những vị thánh tốt lành, những mối tương quan gắn bó giữa người sống và người chết.
4. Tham dự hoặc tổ chức một “Lễ Hội Ma Quái” là đi ngược lại với niềm tin Kitô Giáo, không phù hợp với truyền thống người Việt Nam (5)
Lễ hội Halloween hiện đại cổ xúy cho giới trẻ tin rằng đây là ngày ma quỷ xuất hiện trên trần gian, các linh hồn người đã khuất xuất hiện và vất vưởng nơi dương thế và nhăm nhe làm hại người sống. Tuy nhiên, giáo huấn của đạo Công Giáo cho biết có Thiên Đàng để thưởng người lành, có Hỏa Ngục để phạt kẻ dữ, và có Luyện Ngục để thanh tẩy các linh hồn còn vướng mắc các tội nhẹ chưa đền hết. Các linh hồn chính là tổ tiên, ông bà, cha mẹ, những người thân … trước đó đã từng sống kiếp làm người với những tội lỗi như chúng ta. Họ là những người đã ra đi trước chúng ta để trở về nơi mà họ đã được Thiên Chúa tạo dựng từ bụi đất. Ở những nơi đó, họ không còn khả năng quay trở lại cũng như can thiệp vào cuộc sống nơi Trần Gian, mà tất cả đều nằm trong quyền phép của Thiên Chúa quan phòng.
Người Việt Nam thường lấy chữ hiếu làm trọng, nhà có người qua đời được gọi là “nhà hiếu”. Chữ hiếu cũng đã được cha ông ta nâng lên thành đạo: Đạo Hiếu. Đạo Công Giáo cũng luôn nhắc các tín hữu hãy nhớ công sơn sinh thành dưỡng dục của tổ tiên. Trong kinh Mười điều răn, điều răn thứ bốn buộc các Kitô hữu phải thảo kính cha mẹ và kinh Thương linh hồn bảy mối cũng khuyên răn ta phải cầu nguyện cho kẻ sống và kẻ chết.
Vì thế, đạo Công Giáo dành trọn tháng 11 hằng năm, là tháng cuối cùng trong niên lịch phụng vụ, để cầu nguyện cho các linh hồn đồng thời để nhắc nhở chúng ta nhớ đến những ngày cuối cùng của thế giới và của mọi người chúng ta. Trong tháng này, nhiều hoạt động mang tính hiếu nghĩa được các Kitô hữu thực hiện như: xin lễ, đọc kinh cầu nguyện cho ông bà tổ tiên, viếng nghĩa trang, chỉnh trang những ngôi mộ cho mới hơn… Hãy bình tâm để đừng sa đà vào một lễ hội không phù hợp với truyền thống dân tộc và người Kitô hữu chúng ta.
5. Thay vì Halloween, hơn 20 giáo xứ Tây Ban Nha cử hành “HOLYWINS” – ngày Sự Thánh Thiện Chiến Thắng (6)
“Holywins” là một sáng kiến được bắt đầu tại tổng giáo phận Paris vào năm 2002. Đó là một cách chơi chữ, có nghĩa là “sự thánh thiện chiến thắng” với sự tương đồng về ngữ âm với từ “Halloween”. “Holywins” nhắm củng cố ngày lễ Các Thánh của Kitô giáo đang ngày bị lu mờ bởi việc tổ chức ngày lễ lệch lạc Halloween. Cả trẻ em và người lớn đều được mời tham gia vào lễ hội Holywins. Trong lễ hội này, các em nhỏ sẽ hóa trang thành những vị thánh yêu thích của mình để giúp hiểu về cuộc sống của các ngài và tham gia vào các trò chơi giải trí.
Trong hai ngày 31/10 và 01/11/2019, hơn 20 giáo xứ thuộc giáo phận Getafe của Tây Ban Nha đã liên kết với nhau cử hành ngày hội “Holywins”. Trong số các giáo xứ tham gia sáng kiến này, giáo xứ thánh María Magdalena tổ chức lễ hội cho trẻ em từ 5 đến 12 tuổi tại Quảng trường Ventura Rodríguez từ 5:00 chiều cho đến 7:00 tối ngày 31/10 với các cuộc thi và giải thưởng cho trang phục đẹp nhất của các vị thánh. Sau đó Thánh lễ được cử hành lúc 7 giờ. Vào ban tối, những người trẻ của giáo xứ này sẽ tham gia cuộc hành hương về sự thánh thiện từ Nhà thờ Getafe đến Cerro de los Ángele, cùng với các giáo xứ khác của giáo phận, bao gồm các thị trấn Pinto, San Martín de la Vega và Valdemoro, Madrid (Tây Ban Nha). Vào lúc 10 giờ đêm, họ sẽ tham dự giờ Chầu Thánh Thể cùng với các chủng sinh của các giáo phận tại đan viện Đức Mẹ các Thiên thần.
Thiết nghĩ, những người Công Giáo trẻ chúng ta hiện nay hãy tỉnh táo phân biệt điều tốt đẹp cũng như sai trái trong những ngày lễ đã bị trần tục hóa đi như ngày Halloween, và cùng một trái tim nhiệt huyết cháy lửa yêu mến Chúa, chúng ta có những giải pháp – phương tiện để chiến đấu một cách sáng tạo như vậy với cái ác, sự dữ tồn tại khắp nơi trên thế giới này.
Sưu tầm, biên tập và phổ biến: Ban Truyền Thông Đoàn Têrêsa Hài Đồng Giêsu – Gx. Tân Việt
Tài liệu tham khảo:
(1) https://www.tonggiaophanhanoi.org/suy-niem/tan-man/2499-y-nghia-va-nguon-goc-cua-le-halloween?fbclid=IwAR2qHnqiFT5nicVYKoyQAZVtVAibEEV-fSoGYupS0lGcP8k7V6Z52vGKkko
(2) https://www.vaticannews.va/vi/church/news/2019-12/noel-le-hoi-va-hoi-le.html
(3) https://www.catholicworldreport.com/2018/10/24/the-season-of-the-dead-the-origins-and-practice-of-allhallowtide/
(4) http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/Phungvu/61LichPVvaLichChungRoma.htm
(5) http://conggiao.info/cau-hon-thay-halloween-d-51967
(6) https://www.vaticannews.va/vi/world/news/2019-10/20-giao-xu-tay-ban-nha-cu-hanh-holywins.html
